Boze burgers en cynische krantenartikelen lijken onvermijdelijk verbonden met grootschalige werkzaamheden in de stad, zoals brug- of rioolrenovatie. De gemeente Utrecht heeft gekozen voor een nieuwe aanpak en haalde spitsmijden naar de bebouwde kom. Een actuele reisinformatiedienst pakt vertraging aan én de hinderbeleving.
Het riool van de Albatrosstraat in Utrecht was aan groot onderhoud toe, net als het spoorviaduct. Van 7 september tot 4 november 2013 zou deze verbindingsweg dan ook afgesloten worden voor alle verkeer. Gemeente Utrecht besloot het omgevingsmanagement dit keer anders te doen dan het gebruikelijke rondje nieuwsbrieven, lokale media, internet en bebording. Onder het motto ‘Appeltje Eitje, de makkelijkste manier om Utrecht uit te komen’ werd het Eitje van Utrecht toegevoegd aan het maatregelenpakket.
Van de snelweg naar het Eitje
Het Eitje bestond in deze pilot uit een eenvoudige website voor desktop en smartphone die de actuele vertraging op elk van de vier omleidingsroutes toont. Een korte-termijnverwachting gaf bovendien een impressie hoe de vertraging zich in het komende kwartier zou ontwikkelen. Voor de vaste gebruikers van het Eitje was een sms- of e-mail-alert beschikbaar: zij kregen dan tweemaal per werkdag op hun vaste ‘forenzentijd’ actuele informatie over de reistijd op hun route.
Voor het voorspellen van de reistijd is gebruik gemaakt van een dynamisch verkeersmodel en een verwachtingsmodel, beide gevoed met floating car data van TomTom. Verder is er bij de totstandkoming van het Eitje voortgebouwd op de technologie en expertise van het spitsmijden-project ‘Winnen van de File’ op de A2 Eindhoven-Den Bosch. Tijdens dit project werd de financiële incentive volledig vervangen door een betrouwbare reistijdvoorspelling, tot één uur vooruit. Een extra uitdaging voor het Eitje was wel dat het wegennet binnen de bebouwde kom veel gevoeliger is voor onzekere factoren. Een uitladende vrachtauto bijvoorbeeld zorgt direct voor vertraging en dus ergernis. De grote vraag was dan ook hoe de ‘spitsmijden-technieken’ zouden uitpakken in binnenstedelijk gebied.
Resultaten
Het Eitje sloeg aan. Na zeven weken stond de teller op 9.000 unieke bezoekers – viermaal zoveel als verwacht. In de enquête achteraf zijn de reacties voor het overgrote deel positief, al waren er ook kritische geluiden. Die hadden vooral te maken met de gebruiksvriendelijkheid van de alertfunctie. In een volgend Eitje wordt het aanmaken van een alert dus vereenvoudigd.
Het dagelijkse verkeersinfarct dat Utrechtenaren een jaar eerder rond andere werkzaamheden tot wanhoop dreef, is bij de werkzaamheden aan de Albatrosstraat uitgebleven. De pilot is te klein van opzet om te kunnen bepalen of en in hoeverre het Eitje daaraan heeft bijgedragen, maar duidelijk is wel dat de hinderbeleving bij weggebruikers afnam én de dialoog tussen gemeente en bewoners toenam. Terwijl het bij eerdere werkzaamheden vooral klachten regende, kwamen nu voor het eerst inhoudelijke vragen, complimenten en verbetersuggesties binnen bij de gemeentelijke helpdesk. Op basis van input van de bewoners heeft de gemeente bijvoorbeeld een van de omleidingsroutes kunnen aanpassen.
Tot slot
De resultaten van het ‘Eitje van Utrecht’ geven dan ook zowel de gemeente Utrecht als de leverancier – de combinatie Goudappel-Technolution met partner Bohemia Amsterdam – reden om door te gaan met deze nieuwe informatiedienst. Ondertussen raken ook andere overheden geïnteresseerd. In het voorjaar zullen de inwoners van het Westland kennis maken met deze service als daar ontsluitingswegen op de schop gaan.
____
De auteur
Drs. Robert Galjaard is adviseur Verkeer en ruimte bij Goudappel Coffeng.